پروژه «موسیقی شهر تهران» به كجا رسید

علیرضا امینی آهنگساز، پژوهشگر و كارشناس حوزه موسیقی ضمن تشریح تازه‌ترین فعالیت‌های خود در عرصه موسیقی بیان كرد: یكی از كارهایی كه سال گذشته آن را در قالب یك آلبوم و كنسرت به پایان رساندم پروژه‌ای با نام «نغمه‌های طهران» بود كه سال گذشته به سفارش شهرداری تهران و برج میلاد تهران در قالب یك كنسرت به خوانندگی حجت اشرف‌زاده، محمد رضازاده و مهدی محمدی پیش روی مخاطبان قرار گرفت. مجموعه‌ای مشتمل بر منتخب موسیقی‌های تهران قدیم كه حتی در قالب آلبوم هم آماده و تحویل سفارش‌دهنده شد. اما بر اساس تازه‌ترین رایزنی‌هایی كه در این زمینه انجام دادم به دلیل انتقال مدیریت شهرداری تهران در دوره گذشته به مدیریت جدید، هنوز تكلیف انتشار آن مشخص نیست.

وی ادامه داد: این پروژه از جمله پروژه‌های مهم بنده در حوزه تهران‌شناسی بود كه سال گذشته توسط اركستر «نیایش» در مركز همایش‌های برج میلاد تهران نیز روی صحنه رفت و بسیار مایل بودم تا شرایطی فراهم شود كه بتوانم آن را در قالب یك آلبوم نیز منتشر كنم. در این مسیر كارهایی كه باید ما انجام می‌دادیم، صورت گرفت اما تا به امروز هنوز فضای مشخصی برای این آلبوم وجود ندارد.

این آهنگساز و پژوهشگر به انجام یك پروژه تحقیقاتی دیگر درباره موسیقی شهر تهران نیز اشاره كرد و گفت: یكی از پژوهش‌هایی كه طی ماه‌های گذشته به‌شدت روی آن متمركز بودم، پژوهشی درباره 100 سال موسیقی شهر تهران در تمام حوزه‌های مختلف بود كه مشغول رایزنی با موسسه‌های پژوهشی مختلف هستم تا بتوانند در این زمینه حمایت‌های لازم را به عمل آورند. این مجموعه پژوهشی مشتمل بر همه گونه‌های موسیقایی شهر تهران در حوزه‌های مذهبی، عامیانه، نظامی و اجتماعی است كه در آن روزگار تبدیل به یكی از غنی‌ترین كانون‌های موثر در حوزه موسیقی كشور شد.

امینی افزود: به هر حال تهران به‌عنوان پایتخت ایران یكی از مهم‌ترین شهرها برای جذب خوانندگان، آهنگسازان، نوازندگان و اساساً بسیاری از هنرمندان شهرستانی بوده كه با حضور در پایتخت به دلیل امكانات و شرایطی كه در اینجا وجود داشته، مرحله تكاملی فعالیت‌های هنری خود را ادامه می‌دادند. كما اینكه در این شرایط ما شاهد تاسیس مجموعه‌ها، استودیوها و هنرستان‌های موسیقی بودیم كه بسیاری از هنرمندان شهرستانی در این مجموعه فعالیت‌های فرهنگی خود را ادامه داده و تبدیل به هنرمندان نام‌آوری شدند. همین روند به خودی خود دربرگیرنده نكات مهمی است كه می‌تواند دستمایه خوبی برای انجام تحقیقات در حوزه موسیقی ایرانی باشد كه بتوانیم با استفاده از موسیقی تهران به نكات خوب و ارزشمندی در این حوزه دست پیدا كنیم.

این آهنگساز كه طی سال‌های گذشته به‌عنوان كارشناس حوزه موسیقی نیز در شبكه‌های مختلف رادیویی نیز حضور فعالی داشته بیان كرد: هنرمندانی چون ناصر مسعودی، جلال تاج اصفهانی، خوشرو و بسیاری دیگر استادان درجه یك و ممتازی بودند كه هر یك در شهرهای محل تولدشان هنرمندان موثری بودند، اما ورود آن‌ها به مجموعه‌هایی چون اركسترها، هنرستان‌ها و رادیو بود كه توانست فصل جدیدی از فعالیت‌هایشان را رقم بزند. این حضور و رفت و آمد موجب ظهور و بروز جریان‌هایی در حوزه موسیقی شهری تهران می‌شود كه می‌توان دهه به دهه آن‌ها را بررسی و به دوران معاصر رسید. موضوعی كه برای من در قالب یك پروژه پژوهشی تعریف و موجب شد از این تفكر پژوهشی توالی و تاریخ موسیقی ایران را بتوانم پیدا كنم. شرایطی كه در آن متوجه می‌شویم چه جریان‌های موسیقایی در ایران در ارائه آثار خود به مخاطبان موافق بوده‌اند و چه جریان‌هایی به چه دلایلی نتوانستند آن طور كه باید به جامعه هدف معرفی شوند.

وی تصریح كرد: فضای محتوایی این تحقیق به شكلی است كه اگر بتوانیم چنین پروژه‌هایی را استمرار بخشیم می‌توانیم موسیقی ایرانی را به جایگاه قبل برگردانیم. زیرا این پژوهش‌ها معیارهای انتخاب را مشخص كرده و فضایی را فراهم می‌آورد كه بتوانیم برای برون رفت از بحران فعلی حوزه موسیقی ایرانی به دنبال راهكارهای اجرایی و موثرتری باشیم.

امینی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به پروژه‌های دیگر خود در عرصه موسیقی اشاره كرد و گفت: یكی از موارد جالب توجهی كه در تاریخ موسیقی ایرانی می‌تواند مورد تمركز قرار گیرد استفاده آهنگسازان از نام‌های زنان سرزمین ایران در قالب‌های متفاوت است كه من در یك پروژه عنوان «نام‌های عاشقانه ایران» را برگزیدم و تصمیم دارم با تنظیم جدید این آهنگ‌ها آنها را برای اجرای اركسترال آماده كنم و فكر می‌كنم می‌تواند نقش موثری در الفت خانواده‌های ایرانی با موسیقی داشته باشد.

این مدرس و پژوهشگر موسیقی همچنین به ایده و اضافه شدن چند طرح درسی به دروس دانشگاهی رشته موسیقی دانشگاه علمی كاربردی اشاره كرد و توضیح داد: چندی پیش طرحی را به برخی از مسئولان دانشگاه علمی كاربردی پیشنهاد دادم كه طی آن مباحث مربوط به قراردادهای موسیقایی و اساساً تهیه و تولید در این عرصه در رشته‌های دانشگاهی این حوزه به دانشجویان آموزش داده شود. زیرا اكنون بسیاری از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان این عرصه نمی‌دانند كه سازوكارهای اقتصادی و موارد مربوط به تنظیم قراردادها در این حوزه در چه قالبی اجرا می‌شوند. از این رو لازم بود كه بتوانیم در این مسیر به طرح مسائل آموزشی بپردازیم كه امیدوارم در این زمینه هم به نتایج لازمی برسیم.

امینی در بخش پایانی صحبت‌های خود به تدوین پروژه «هفت رَنگ رِنگ» بر پایه هفت پیكر نظامی با استفاده از اثر مرحوم فرامرز پایور نیز اشاره و از انجام مراحل پایانی این پروژه موسیقایی خبر داد.