مُهر صفحه یك میلیونی بر موسیقی لاكچری!
خبرگزاری فارس؛گروه موسیقی - علیرضا سپهوند: چندی پیش شركت موسیقی بتهوون دو صفحه موسیقی با عناوین «صدای طهرون» مرحوم مرتضی احمدی و آلبوم «دود عود» مرحوم پرویز مشكاتیان به خوانندگی محمدرضا شجریان را به قیمت یك میلیون تومان عرضه كرد. هر آنچه كه در مورد توجیه اقتصادی و قیمت تمام شده این آثار به واسطه نبود فناوری تولید این صفحات در كشور و صرف هزینه‌های ارزی برای تهیه این آثار بر روی صفحه گرامافون بیان می‌شود، نمی‌تواند مُهر فرهنگ لاكچری را از پیشانی این الواح پاك كند.

«صدای طهرون» با صدای مرحوم مرتضی احمدی بین سال‌های 89 تا 96 توسط مؤسسه بتهوون ارائه شد. در اسفند 97 همین اثر به صورت «صفحه» توسط انتشارات «آوای خورشید» توسط بابك و آرش چمن‌آرا منتشر شد. اثر دوم آلبوم «دود عود» بود كه به آهنگسازی پرویز مشكاتیان به صورت صفحه منتشر شد. اصل این آلبوم در سال 68 توسط مؤسسه «چهار باغ» به صورت «نوار كاست» تولید شده بود.

این روزها نام این دو اثر به عنوان اولین آثار تولید شده به صورت صفحه بعد از انقلاب محسوب می‌شوند. آثاری كه برای بار دوم در بازار موسیقی عرضه می‌شود اما این بار تفاوت از زمین تا آسمان است.

صفحه گرامافون یا صفحه وینیل یا صفحه ابزاری برای ذخیره‌سازی صدا و موسیقی به صورت آنالوگ است. از این صفحه در قرن بیستم به صورت گسترده استفاده می‌شد. صفحه گرامافون توسط دستگاهی به نام گرامافون یا فونوگراف قابل پخش است.

صفحه گرامافون از یك دیسك تخت باجنس پلی وینیل كلراید ساخته شده‌ است. صدا بر روی یك شیار بسیار باریك كه از دور تا دور لبه خارجی صفحه به سمت مركز آن می‌رود ضبط می‌شود. دستگاه گرامافون دارای سوزنی است كه شیار روی صفحه را لمس می‌كند و بدین ترتیب صدای ضبط شده بر روی شیار، پخش می‌شود. از هر دو طرف صفحه می‌توان استفاده كرد و معمولاً صداهایی كه روی هر یك از طرفین صفحه ضبط شده‌اند با هم متفاوت هستند. توماس ادیسون در دهه 1870 میلادی اولین دستگاه فونوگراف را ساخت و از فویل آلومینیومی نازكی برای ضبط صدا استفاده كرد. طی چند سال اخیر این فناوری منسوخ دوباره با استقبال جوانان مواجه شده و آمار استفاده از آن رو به افزایش است.

خلاصه اینكه تهیه كنندگان صفحات مذكور، با حساب تمام هزینه‌ها و درصد سود تولیدكنندگان این صفحات را در قالب یك پك به اصطلاح خاطره‌انگیز به قیمت گزاف یك میلیون تومان قیمت‌گذارى كرده و به فروش رساندند.

اما به محض اعلام قیمت و شروع فروش این صفحات، رسانه‌ها به قیمت این صفحه‌ها واكنش نشان دادند. همزمان علاقه‌مندان موسیقی هم كه مصرف‌كنندگان عمده این بازار هستند شدیداً شگفت‌زده شدند چرا كه تا این روزها بالاترین مبلغی كه حتی برای یك پك سی‌دی اورجینال پرداخت می‌شود از مرز 20 تا 25 هزار تومان فراتر نمی‌رود ولی الان صحبت از یك میلیون تومان برای یك آلبوم در میان است!


اگر پدرم زنده بود به هیچ وجه نمی‌گذاشت اثرش بدین شكل بیرون بیاید

این قیمت هنگفت قطعاً هیچ گونه توجیه اقتصادی برای قشر كارمند و متوسط جامعه كه بیشترین مصرف‌كنندگان كالای فرهنگی هستند، ندارد. در این اثنی بسیاری از رسانه‌ها و موزیسین‌ها و كارشناسان، به این جریان واكنش نشان داده و انتقاد خود را در این زمینه ابراز داشتند. «آوا مشكاتیان» دختر مرحوم پرویز مشكاتیان آهنگساز و خالق آلبوم «دود عود» در پیامی ضمن ابراز تأسف و عدم رضایت خود از نوع نشر اثر پدرش اظهار داشت كه مرحوم مشكاتیان سال‌ها پیش تمام حقوق مادی و معنوی مترتب بر این اثر را به آقای رستمیان مسئول مؤسسه موسیقی «چهار باغ‌» واگذار كرده بوده و این توافق بین او و مؤسسه بتهوون برادران چمن‌آرا صورت گرفته است. «آوا مشكاتیان» در آخر نوشته بود كه اگر پدرم زنده بود بی‌شك به هیچ عنوان اجازه این چنین كاری را نمی‌داد!

برادران چمن‌آرا افزایش ناگهانی و بالا رفتن بی‌حد و حصر قیمت دلار را دلیل قیمت نهایی این آلبوم اعلام كردند. محصولاتی كه بر اساس اظهارات آنها قرار بود با قیمت حدود 250 تا 300 هزار تومان در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد كه رشد غیرمنطقی دلار، شرایط را به این گونه و قیمت یك میلیون تومانی صفحه رقم زده است.

این آلبوم‌ها هیچ ارزش افزوده‌اى ندارد

اما در پاسخ به برخی از رسانه‌ها كه اظهارات برادران چمن‌آرا را در مورد پیشرو و جسورانه بودن این كار تایید كرده‌اند، باید گفت كه این آلبوم‌ها كوچك‌ترین جنبه هنری و ارزش افزوده معنوی در برندارد و نه در كیفیت آثار و نه در كمیت، نُتی‌ به آن افزوده نشده یا هنر خاصی در این زمینه صورت نگرفته و به جز پیشبرد اهداف صنعتی موسیقی نمی‌توان افتخاری را به كسی به جز خالقین اصلی آثار منصوب داشت.

خرید این آثار برای عموم جامعه به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست و خرید آن توسط تنها عده معدودی از اقشار مرفه و آنهایی كه به دنبال تكمیل صفات لاكچری خود هستند و عده‌ای معدود از مجموعه‌داران، درد خاصی از دنیای موسیقی امروز را درمان نمی‌كند.

با اصل این كار مشكلی ندارم ولی در مورد قیمت باید تجدید نظر می‌كردند

علی عزیزی دبیر انجمن ناشرین موسیقی كشور در رابطه با تولید صفحات یك میلیون تومانی به خبرنگار فارس گفت: من با اصل این كار مشكلی ندارم و به نظر من به جهت همگام‌سازی با صنعت جهانی موسیقی كاری ارزشمند است لیكن می‌توانستند در مورد قیمت آن تجدیدنظر كرده و آن را با قیمتی ملایم‌تر عرضه كنند. البته باید این را هم یادآور شد كه تولید این دو محصول در تعداد محدود بوده و گویا جنبه سفارشی و نه عمومی داشته چرا كه زمانی كه سفارش‌دهنده در مورد قیمت مشكلی نداشته باشد نمی‌توان بر آن اشكال گرفت.

اولین تأثیر منفی كه این مسأله می‌گذارد این است كه هنر را بیشتر مادی می‌كند

در راستای پیگیری این گزارش با یكی از مخاطبین موسیقی به عنوان مصرف‌كننده و شنونده نیز جویا شدیم. خانم «ز.م» از مخاطبین و شنوندگان پیگیر موسیقی در این رابطه گفت: اولین تأثیر منفی كه این مسأله می‌گذارد این است كه هنر را بیشتر مادی می‌كند و مخاطب احساس می‌كند فاصله بین او و هنری كه تا پیش از این احساس می‌كرد می‌تواند بسیار راحت‌تر با آن ارتباط برقرار كند در حال بیشتر شدن است. آن هم موسیقی كلاسیك ایرانی كه هیچ گاه هدف و مقصد و مقصودش مادیات نبوده است. حال یكی از فاخرترین آثار موسیقی كلاسیك ایرانی كه از ساختار تا محتوا، معنوی بوده و سرتاسر پیام فرهنگی و جنبه‌های زیبایی‌شناختی در خود دارد، به عنوان كالایی لوكس عرضه می‌گردد. از این رو منِ مخاطب آن احساس قرابتی را كه در گذشته با آلبوم «دود عود» مرحوم مشكاتیان داشتم دیگر ندارم و با دیدن این قیمت و آن زرق و برق احساس قرابتم به غرابت تبدیل می‌شود.

تازه دیدگاه عمیق‌تر درونی بیش از اینها است. به گونه‌ای كه حتی قیمت‌گذاری این چنین بر روی آلبوم «دود عود» نیز قیمت‌گذاری مادی بوده و برازنده این اثر فاخر هنری نیست. یعنی «دود عود» یك میلیون تومان می‌ارزد؟ یعنی اگر خالق اثر حالا در قید حیات بود می‌گذاشت بر روی اثرش قیمت مادی بگذارند؟ در صورتی كه اگر ما 20 یا 30 هزار تومان برای یك سی‌دی یا دی‌وی‌دی می‌پردازیم آن هزینه تنها مشمول هزینه‌های مادی از قبیل سی‌دی خام، هزینه ضبط و نیز دستمزد عوامل است و صاحب اثر كلیت معنوی اثر را قیمت‌گذاری نكرده و نمی‌كند آن هم قیمتی یك میلیون تومانی كه حالا از این منظر كه بگذریم بسیار اندك است و میلیون‌ها تومان هم نمی‌تواند ملاك ارزش‌گذاری یك اثر هنری فاخر قرار بگیرد. از این رو من به عنوان یك مخاطب و شنونده موسیقی ایرانی با این كار مخالفم هر چند این آلبوم‌ها در تعداد محدود و به جهت كلكسیون و مجموعه تهیه و تدارك دیده شده باشد.

انتهای پیام/