مهدی انصاری كارگردان مستند «عاموها» درباره ایده ساخت این مستند گفت: ایده ساخت مستند «عاموها» به حدود 10 سال پیش بازمی‌گردد. در آن زمان، آقای حسن قهرمانی كه با مركز گسترش سینمای مستند و تجربی همكاری می‌كردند از من دعوت كردند تا برای ماه محرم اثری تولید كنم. این پیشنهاد مربوط به سال‌های 94 یا 95 بود. با وجود زمان محدود (كمتر از دو ماه)، تصمیم گرفتم رویكردی متفاوت به موضوع داشته باشم.

وی با اشاره به رویكرد متفاوت نسبت به آیین‌های ماه محرم در این مستند بیان كرد: پیش از این، آثار ارزشمندی مانند مستند «اربعین» استاد ناصر تقوایی (ساخته‌شده در دهه 40) به آیین‌های محرم پرداخته بودند. من می‌خواستم از زاویه دیگری به این موضوع نگاه كنم. پس از بررسی، تصمیم گرفتم تأثیر فرهنگ سیاه‌پوستان آفریقایی‌تبار را بر موسیقی آیینی و عزاداری در بوشهر بررسی كنم. این رویكرد پژوهشی، پایه اصلی مستند من شد.

این مستندساز درباره فرآیند تحقیق مستند «عاموها» توضیح داد: برای جمع‌آوری اطلاعات، به سفرهای متعددی در استان بوشهر از شمال تا جنوب نیاز بود و حدود 700 كیلومتر را طی كردم؛ از مناطق ساحلی تا دشتستان و عسلویه. هدف من از پژوهش یافتن ردپای فرهنگ سیاهان در آیین‌های محرم بود، نه صرفا حضور فیزیكی آنها. مسلماً این فرآیند زمان‌بر بود و به مطالعات گسترده نیاز داشت.

انصاری تصریح كرد: «عاموها» در مراحل پایانی تولید است و اصلاح رنگ، صداگذاری و احتمالا برخی تصویربرداری‌های تكمیلی باقی مانده است. به امید خدا در عرض دو تا سه هفته آینده مستند به مرحله اصلاح رنگ و صداگذاری می‌رسد.

این مستندساز درباره تاثیر سیاهان بر موسیقی بوشهر عنوان كرد: بوشهر به‌دلیل موقعیت بندری، همواره شاهد مبادلات تجاری با هند، آفریقا و كشورهای حاشیه خلیج فارس (از جمله یمن و عربستان) بوده است. این مبادلات تنها محدود به كالا نبوده است بلكه شامل انتقال فرهنگ، زبان و آیین‌ها نیز می‌شد. دریانوردان نه‌تنها كالا، كه رسوم، زبان و باورهای قومی‌شان را نیز جابه‌جا می‌كردند. این تأثیرات را می‌توان در فرهنگ عمومی و آیین‌های عزاداری بوشهر به‌وضوح تماشا كرد. «عاموها» سیر تاریخی اثرگذاری و مبادلات فرهنگی سیاه‌پوستان آفریقایی تبار با بوشهری را پی می گیرد و به تصویر می‌كشد.

انصاری تصریح كرد: «عاموها» یك مستند پژوهش محور و تاكید این اثر بیشتر روی مباحث تاریخی است اما از مصاحبه با كارشناسان این حوزه مانند ویلیم فلور، ایرج صغیری، محسن شریفیان و محمدرضا بلادی اتنوموزیكولوژیست مقیم لندن و تصاویر آرشیوی نیز بهره برده‌ایم.

وی درباره نقش زنده‌یاد فریدون شهبازیان در مستند «عاموها» گفت: استاد فریدون شهبازیان مشاور موسیقی این پروژه بودند اما متاسفانه عمرشان كفاف نداد كه نسخه نهایی مستند را تماشا كنند. ایشان نسخه‌های اولیه را دیدند و راهنمایی‌های ارزشمندی ارائه دادند.

این كارگردان درباره انتخاب نام این مستند توضیح داد: سیاه‌پوستانی كه آن زمان در خانه‌های تجار بوشهر خدمت می‌كردند، برای صدا كردنشان از پیش‌وند تحبیب «عامو» استفاده می‌كردند. این واژه، در حقیقت همان «عمو» است كه به این شكل بیان می‌شود.

انصاری در پایان درباره احتمال حضور در نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» بیان كرد: تلاش می‌كنیم تا به امید خدا امسال به جشنواره‌ها برسیم. سال گذشته به‌دلیل نیاز به اصلاحات و محدودیت‌های دسترسی به برخی كارشناسان، این امر میسر نشد كه در جشنواره «سینماحقیقت» شركت كنیم.