حسین علیزاده به تماشای «شهر خاموش» كیهان كلهر نشست/ كمانچه كلهر مسحوركننده‌تر از همیشه
به گزارش خبرنگار موسیقی خبرگزاری فارس، كنسرت «شهر خاموش» با حضور حسین علیزاده به‌عنوان مهمان ویژه، با درخشش نوای كمانچه‌ كیهان كلهر كه كوارتت مینیاتور آن را جلوه‌گرتر می‌ساخت روی صحنه تالار وحدت رفت.

بی‌شك كنسرت «شهر خاموش» یكی از بهترین اجراهای موسیقی امسال و حتی سال‌های اخیر كشور است. كیهان كلهر آنچنان با كمانچه عجین شده كه پس از چند دقیقه، مخاطب احساس می‌كند ساز جزئی از اعضا و جوارح و وجود این هنرمند بزرگ است.


سوناریته قوی این نوازنده و نوع پردازش جملات نشان از آن دارد كه این نوازنده به سطحی بالا از درك جنبه زیبایی‌ شناختی موسیقی رسیده است. فورته پیانوهای درآمیخته انگشت‌گذاری توامان با آرشه‌كشی با آنچنان مهارت و احساسی انجام می‌گیرد كه احساس هرآنچه تماشاگر این رویداد است برانگیخته می‌شود.





این مهارت به جایی رسیده كه پس از دقایقی بیننده آرشه را در امتداد دست راست و كمانچه را در میان انگشتان دست چپ، جزئی از وجود و جسم نوازنده می‌پندارد و خود نیز آنچنان غرق این فضا می‌شود كه گویی زمان اینجا سرعتش از تمپوی ریتم آهنگ به مراتب فراتر رفته است و به خود كه می‌آید می‌بیند كنسرت تمام شده است.





اكمپانیمانی كه كوارتت مینیاتور فضایی بدیع و حجیم برای جلوه‌گری‌های كمانچه كلهر خلق می‌كند، فضاسازی را به غایت گیرا و جذاب می‌كند. با وجود جلوه‌گری كمانچه لیكن تمام اعضای گروه در صدادهندگی و یكپارچگی اجرا به صورت یكسان اثرگذار هستند.





«آرتیكولاسیون» یا جمله‌بندی یكی از ویژگی‌های شیوه كمانچه‌نوازی كیهان كلهر است كه آن را از دیگر شیوه‌ها كاملا متمایز می‌سازد. كیهان كلهر خارج از روال معمول اجرایی در كشش نت، متر و نوانس در مناطق صوتی مختلف و بویژه به حدی بر اجرای نوآنس تاكید می‌ورزد كه گاه نت‌هایی از فورته فورته (شدید شدید) به متسو فورته (كمی شدید) تا متسو پیانو(كمی ضعیف) و تا پیانو پیانو(ضعیف ضعیف) و از آن فراتر رفته و تنها انگشت‌گذاری را در امتداد نت‌های قوی به ضعیف‌ترین حالتی می‌رساند كه دیگر این نت شنیده نمی‌شود و اما همین نت در اینجا كاملا حس می‌شود و كیهان كلهر این حس را به شنونده منتقل می‌كند.

چه بسا كمانچه‌نوازان جوانی كه امروزه با تكنیك بسیار قوی، بسیار پانچ می‌نوازند و بارها می‌گویند پس كیهان كلهر چه می‌كند كه ما نمی‌كنیم؟ و اینجاست كه همین نوازنده‌ها به مرور كه در سیر تكاملی خود به كشف و شهود می‌رسند بیشتر بر این لایه‌های پنهان و جنبه‌های زیبایی‌شناختی در هنر نوازندگی پی برده و قدر منزلت و جایگاه همچون كیهان كلهر را بیشتر درك می‌كنند. و همین عناصر «كیهان كلهر» را نزد جهانیان به یكی از «ویرتوز»های شرق بدل می‌كند.

علاوه بر این‌ها، نوازندگی در سطح كیهان كلهر به جایی می‌رسد كه ترتیب موتیف‌ها، فیگورها و مُدگردی و چینش درست و به‌جای نغمات كاری بس دشوار و نیازمند تجارب سالیان است كه با درك دوره‌ای ردیف در مقاطع سنی مختلف و تجربیات بداهه‌نوازی و به تدریج و تدرُّج حاصل می‌شود.

ناگفته نماند كیهان كلهر در این راه طولانی مصائب فراوانی متحمل شد. بسیاری به شیوه نوازندگی او و استفاده زیاد از تكنیك «پیتزیكاتو» (درآوردن صدای سیم با ناخن به جای آرشه) كه بیشتر در ویلن متداول است و حركات زیاد كمانچه و آرشه به این سو و آن سو كه این حركات را تقلیدی از هابیل علی‌اُف عنوان می‌كردند و بسیاری مسائل دیگر ایراد می‌گرفتند اما امروز كیهان كلهر شخصیت كمانچه‌نوازی منحصر به فرد خود را تثبیت كرده است. در این شب به جرات می‌توان گفت هیچ مخاطبی ناراضی از كنسرت «شهر خاموش» بیرون نرفت.

اجرای دیشب كیهان كلهر كه بر كمانچه‌نوازی استوار بود، روایتی از نوازندگی تركیبی بدیع او از شیوه‌های «سنت‌گرا»، دوره «گذار»، دوره «مدرنیسم» و دوران «پُست مدرن» بود. و اگر بخواهیم چهار دوره كمانچه‌نوازی را با نام چهار استاد طراز اول این دوره‌ها برشمریم بی‌شك «باقرخان رامشگر» و «حسین‌خان اسماعیل‌زاده» نوازندگان دوره «سنت‌گرا» «علی‌اصغر بهاری» نوازنده دوره «گذار»، «اردشیر كامكار» نوازنده دوره «مدرن» و «كیهان كلهر» نوازنده بی چون و چرای دوره «پُست مدرن» محسوب می‌شود.

به هر روی كیهان كلهر دیشب چگالی‌ترین موسیقی خود را كه از «بروكلین رایدر» «شجاعت حسین‌خان» «یویوما» «اردال ارزنجان» و تا «حسین علیزاده» را در درون خود نهفته داشت با درون‌مایه‌ای از موسیقی ردیف دستگاهی و نیز موسیقی كردی و محلی و مقامی، همه را بر جان و دل شنوندگان نشاند آنجا كه اشك‌های بسیاری از حاضرین در سالن گواهی بر این مدعا بود.

از بحث فنی كنسرت «شهر خاموش كه بگذریم نوبت به حواشی اجرای شب گذشته می‌رسد: شامگاه پنجشنبه حسین علیزاده، آهنگساز و نوازنده تار، به تماشای كنسرت كیهان كلهر یار سال‌های نه‌چندان دورش در آلبوم‌های «فریاد»، «زمستان است»، «بی تو به سر نمی‌شود»، «ساز خاموش» و «سرود مهر» نشست. علیزاده كه بدون اعلام قبلی به كنسرت كلهر آمده بود با حضور در پشت‌صحنه همگان را غافلگیر كرد و البته مورد استقبال گرم كیهان كلهر قرار گرفت. چنانچه كلهر علی‌رغم غافلگیری به شوق حضور علیزاده در زمان ساوندچك، برای در آغوش كشیدن یار قدیمی از جای برخاست و به‌سوی او شتافت.





با آغاز برنامه چهارشنبه شب كنسرت «شهر خاموش» نیز پس از اجرای قطعه «طرقه» همانند همیشه كیهان كلهر به معرفی قطعه نواخته شده و همكارانش پدرام فریوسفی، میثم مروستی، بهتاش ابوالقاسم، فرشید پاتینیان، آتنا اشتیاقی و نیلوفر محبی پرداخت و سپس در یك اقدام ویژه به علت اهمیت حضور استاد حسین علیزاده این میهمان مهم را معرفی كرد و گفت: «هر شب مهمانان و هنرمندان عزیزی به دیدن این كنسرت آمده‌اند اما امشب كسی در اینجا حضور دارد كه باید او را هم‌اكنون معرفی كنم كسی كه در نوجوانی‌ام سال‌ها با موسیقی او مأنوس بوده‌ام و در دوران جوانی موسیقی او معلم من بوده. او را دوست می‌دارم و در زمان‌های بعدتر نیز افتخار همكاری با او را داشتم، امشب حسین علیزاده در اینجا حضور دارد كه بسیار از این حضور خوشحالم و تشكر می‌كنم.»




كلهر همچنین گفت: «علیزاده را «استاد» خطاب نكردم چون این روزها واژه «استاد» برچسب بدون لیاقتی شده كه بی‌رویه برای همگان خرج می‌شود از این‌ رو تنها به اسم اكتفا كردم چراكه «حسین علیزاده» خود به‌اندازه كافی و گویا است.»



این معرفی شور و وجدی در سالن به وجود آورده بود كه تمام حاضرین به احترام رفاقت دیرینه علیزاده و كلهر از جای برخاستند و آنها را مورد تشویق قراردادند.





پس از پایان اجرا نیز علیزاده در پشت‌صحنه كنسرت حاضر شد و ضمن ابراز رضایت از اجرا عنوان كرد: «اصلاً متوجه گذر زمان كنسرت تا لحظه پایان نشدم از بس موسیقی و اجرا مرا با خود به‌جای دیگر برده بود و زمان زود گذشت. عالی بود.»

لازم به توضیح است كه كنسرت «شهر خاموش» كیهان كلهر و كوارتت زهی «مینیاتور» پس از آخرین اجرا در تالار وحدت كه شامگاه پنجشنبه انجام شد به شهرهای همدان و كرمانشاه و ساری خواهد رفت و میهمان مردم سایر نقاط ایران خواهد بود.